Sarıkamış'ta yüzü Batı'ya dönük bir ailenin 1936 ile yoğunlaşan nüfus hareketlerine farklı bir açıdan bakış ve 1936'da bir aile; Üçüncü yazı

Yetmiş beş yıl önce, milyonlarca çocuk gibi (1938, yandaki fotoğrafta görülen) bir çocuk 8 Temmuz 1936'da doğdu.

Fakat bundan önce söz konusu olan çekirdek bir aile ve karizmatik kişiliği ile tanımamız gereken Fettah Bey var.

Ortadaki bayan, yanlarında tuttuğu dört oğul ile öndeki kız çocuğunun babası, hemen sağ arkada köstekli saatiyle ayakta duran Fettah Bey'in eşidir.

Karizmatik kişiliği ve üstelik çok erken yıllarda üstlendiği rol ile Fettah Bey, yazılmamış bir romanın temel bireyi ve yapılmamış bir filmin baş aktörü sayılabilir.

Fettah Bey, üstlendiği rol ile ve aile içinde tümü de Türkçe iletişim dili olan öteki bireylere dağıttığı rollerle bu çekirdek ailenin doruk kişisi.

Fakat en küçük kız kardeşinin evliliği konusunda rol dağılımı yapamadı ilk kez Fettah Bey.

Fotoğrafta objektife bakmayan genç adam, son dakikada koşarak Fettah Bey'in omzuna sokuldu. Fakat orası doluydu.

Küçük kardeş, Maksut Bey'in sol yanından fotoğrafa soluk soluğa girdi genç adam. Böylece, 8 Temmuz 1936'da doğan çocuğun da dayısı olabildi Fettah Bey.

Şimdi, öykünün başına dönmeye gerek var mı? Sağ köşede oturan ince, narin genç bayan 1936'da çekilmiş aile fotoğrafında görüldüğü gibi anne olacağını biliyor. Bilemediği şeyler de var.

Bilemediği konuları da burada izleyeceğiz. İlk yazıdan buraya doğru görüleceği gibi burada merkez olan bir çocuk üzerinden bir aile temeli de ortaya çıkacak.

Anne ve baba hayattayken, beş kardeşin tümünün de bekar olduğu yıllarla başlayan bu çekirdek ailenin öyküsü, bir yanı ile 8 Temmuz 1936'da doğacak çocuğun da 1936- 1942 yıllarını kapsayan doğrudan doğruya bireylik öyküsüdür.

Çünkü 8 Temmuz 1936'da doğan çocuk, 1942 yılına dek, baba tarafından hiç kimseyi tanımadı ve onların yaşamı içinde yer almadı. Öykü ilerledikçe daha fazlasını izleyeceğiz.

Bu genç bayanın ailesi ile varoluştuğu bölgeyi konu ilerledikçe yakından irdeleyeceğiz. Söz konusu çekirdek ailenin (1878- 1917,18) 40 yıl Çarlık Rusya toprakları içindeki haritada yer alan bir coğrafyada doğup yaşadıklarını biliyoruz.

Fettah Bey ve ailesine objektifimizi biraz daha yaklaştıralım. Yandaki fotoğrafta Fettah Bey 43 yaşındadır ve altı çocuk babasıdır. Fettah Bey resmi kayıtlara göre 1893'te ailenin ilk çocuğu olarak bu bölgede doğdu. 1910 yılı ya da 1914 yılı dolaylarında, Çarlık Rusya yönetimi aleyhindeki faaliyetleri nedeniyle, babası ile birlikte tutuklandı ne Nargin Adası'na gönderildi. Ekim 1917 Bolşevik Devrimi ile bu bölgeden askeri birliklerini çeken Sovyetler Birliği Rusya, Nargin Adası'nı da boşalttı. Fakat elimizde ikinci el öyküler var.

1936 yılına tarihlenmiş fotoğrafta, dört erkek kardeşten sol ayakta duran (annesi Emine Hanım'ın sağında fotoğrafta 8 yaşındadır) Keramettin (1928 doğ) Bey'in (sağdaki küçük fotoğraf) anlattığı öykü de var.

Şerif Efendi ve çevresindeki birkaç kişi ile (Kurban Amca da) birlikte Fettah Bey'in 1917'den kısa bir süre önce Nargin Adası'ndan kaçış öyküleri araştırmaya değer. Keramettin Bey'in anlatısına göre, "Kafkas Orduları Komutan'nın kızı" ile Fettah Bey'in Nargin Adası'dan kaçış öyküsünde bir romans var ve evlenme sözü öyküsü var.

Sürgünlük evresinde aileyi Mahbube Ninenin (anneleri) yönettiğini biliyoruz.

Bilemediklerimiz de var. Büyük bir olasılıkla Fettah Bey ve babası Şerif Efendi, Nargin Adası'na sürülmeden önce bu ailede son iki ya da son kız çocuğu henüz doğmamıştı. Nargin Adası öyküsünün ne kadar sürdüğünü bilmiyoruz.

Bildiğimiz şeyler var. 8 Temmuz 1936'da doğan çocuğun annesi... Bu anne doğum ve kısa yaşam yılları olarak, 1917 barışı ile Nargin Adası'ndan geriye dönen babanın son çocuğudur.

Fettah Bey'in (grup fotoğrafda bulunmayan) ilk kızının (Soyaile başkanı Ahmet Raci Göktaş'ın annesi) 1922 doğumlu olduğunu biliyoruz.

Bir önceki bölümde, büyük fotoğrafla gördüğümüz manzara, bu ailenin yükselişle doruk yaptığı bir yıldır. Çözülüş de bu yılla başlayacak. (SÜRECEK)

Sevgi, içtenlik...

Tekin SonMez, 11 Temmuz 2010, Stockholm